Czy zastanawiałeś się kiedyś, dlaczego niektóre samochody jeżdżą tak płynnie, jakby miały tylko jeden bieg? Odpowiedzią może być automatyczna skrzynia biegów CVT. W tym artykule wyjaśnię, czym jest ta technologia i dlaczego zyskuje coraz większą popularność wśród kierowców. Skrzynia CVT pozwala na optymalne dopasowanie przełożenia do aktualnych warunków jazdy.

Co to jest skrzynia biegów CVT?

CVT to skrót od angielskiego Continuously Variable Transmission, co po polsku oznacza "bezstopniową skrzynię biegów". W przeciwieństwie do tradycyjnych skrzyń, które mają określoną liczbę biegów, CVT działa w sposób ciągły, zapewniając płynną zmianę przełożeń.

Autmatyczna skrzynia biegów CVT

Jak działa skrzynia CVT?

Wyobraź sobie, że jedziesz rowerem z przerzutkami, które możesz płynnie regulować - to właśnie tak działa CVT. Zamiast "skoków" między biegami, masz stałą, płynną zmianę. Głównym elementem skrzyni CVT są dwa stożkowe koła pasowe połączone specjalnym paskiem lub łańcuchem. Zmieniając odległość między tymi kołami, skrzynia automatycznie dostosowuje przełożenie do warunków jazdy.

Z czego składa się skrzynia CVT?

Skrzynie CVT są bardziej skomplikowane, niż mogłoby się wydawać na pierwszy rzut oka. Oto główne elementy:

  1. dwa koła pasowe (jedno połączone z silnikiem, drugie z kołami),
  2. pasek lub łańcuch łączący koła pasowe,
  3. układ hydrauliczny kontrolujący położenie kół pasowych,
  4. elektroniczny moduł sterujący TCM,
  5. pompa oleju - zapewnia ciśnienie niezbędne do pracy układu hydraulicznego,
  6. przekładnia planetarna - często stosowana na wejściu skrzyni, pomaga w ruszaniu i cofaniu,
  7. sprzęgło blokujące (lock-up clutch) - poprawia efektywność przy stałych prędkościach,
  8. czujniki - monitorują prędkość obrotową, położenie pedału gazu, temperaturę oleju itp.,
  9. chłodnica oleju - zapobiega przegrzewaniu się płynu przekładniowego,
  10. filtr oleju - chroni wewnętrzne elementy przed zanieczyszczeniami.

Każdy z tych elementów pełni ważną rolę w zapewnieniu płynnej i efektywnej pracy skrzyni CVT.

Gdzie stosuje się skrzynie CVT?

Skrzynie CVT znajdziemy w wielu nowoczesnych samochodach osobowych, szczególnie w:

  • małych autach miejskich,
  • samochodach hybrydowych,
  • niektórych SUV-ach i crossoverach.

Popularne marki stosujące CVT to m.in. Toyota, Honda, Nissan, Subaru czy Audi.

Zalety skrzyni CVT

  1. płynna jazda bez szarpnięć przy zmianie biegów,
  2. lepsza ekonomia paliwa,
  3. optymalne wykorzystanie mocy silnika,
  4. mniejsze zużycie podzespołów.

Wady i najczęstsze problemy skrzyń CVT

  1. wrażenie "ślizgania się" podczas przyspieszania,
  2. wyższy koszt naprawy w porównaniu do tradycyjnych skrzyń,
  3. ograniczona wytrzymałość przy dużych obciążeniach,
  4. potencjalne problemy z paskiem lub łańcuchem przy wysokim przebiegu.

Najczęstsze usterki to:

  • zużycie paska lub łańcucha,
  • problemy z płynem przekładniowym,
  • awarie układu hydraulicznego.

Komfort jazdy i ekologia

Skrzynie CVT zapewniają wyjątkowy komfort jazdy. Brak wyczuwalnych zmian biegów sprawia, że podróż jest bardziej relaksująca, szczególnie w ruchu miejskim. Co więcej, dzięki optymalnemu doborowi przełożeń, CVT przyczynia się do zmniejszenia zużycia paliwa i emisji spalin, co czyni je przyjaznymi dla środowiska.

Unikalne cechy skrzyń CVT

Skrzynie CVT mają kilka wyjątkowych cech, które odróżniają je od innych typów skrzyń biegów:

  1. W przeciwieństwie do tradycyjnych skrzyń, które mają stałą liczbę biegów, CVT może płynnie zmieniać przełożenie w całym swoim zakresie pracy. 
  2. Utrzymywanie stałych obrotów silnika: CVT pozwala silnikowi pracować na optymalnych obrotach niezależnie od prędkości jazdy. To znaczy, że podczas przyspieszania obroty silnika mogą pozostać stałe, podczas gdy prędkość samochodu rośnie.
  3. Brak "schodkowego" przyspieszania: W tradycyjnych skrzyniach czujemy moment zmiany biegu jako lekkie szarpnięcie. W CVT przyspieszenie jest płynne i ciągłe, bez wyczuwalnych zmian biegów.
  4. Efekt "gumki": Podczas gwałtownego przyspieszania, CVT może sprawiać wrażenie, jakby silnik "gonił" prędkość samochodu. To normalny efekt, wynikający z ciągłej zmiany przełożenia.
  5. Możliwość symulacji tradycyjnych biegów: Niektóre nowoczesne CVT potrafią symulować pracę tradycyjnej skrzyni, tworząc wrażenie zmiany biegów dla kierowców przyzwyczajonych do konwencjonalnych automatów.

Porównanie CVT ze skrzynią DCT

Warto porównać skrzynię CVT z innym popularnym rozwiązaniem - skrzynią DCT (Dual Clutch Transmission, czyli skrzynią dwusprzęgłową):

  1. Liczba biegów: CVT tez posiadaja biegi 6-8 tylko są nieodczuwalne podczas przyspieszania, niektóre posiadają 1 lub nawet 3 sprzęgła do zmieniania przełożeń które są widoczne na obrotomierzu podczas zmiany, podczas gdy DCT ma zazwyczaj 6, 7 lub 8 biegów sterowane dwoma sprzęgłami.
  2. Płynność pracy: CVT zapewnia bardziej płynną jazdę, podczas gdy DCT oferuje szybsze, ale wyczuwalne zmiany biegów.
  3. Sportowy charakter: DCT jest preferowana w autach o sportowym zacięciu, CVT lepiej sprawdza się w codziennej, komfortowej jeździe.
  4. Efektywność: Obie skrzynie są efektywne, ale CVT może mieć lekką przewagę w jeździe miejskiej.
  5. Trwałość: DCT jest generalnie uważana za bardziej trwałą przy dużych obciążeniach.
  6. Koszty: Naprawy CVT bywają droższe niż DCT.

Wybór między CVT a DCT zależy od preferencji kierowcy i przeznaczenia samochodu.

Podsumowanie

Skrzynie biegów CVT to nowoczesne rozwiązanie, które zyskuje coraz więcej zwolenników. Oferują one unikalne połączenie komfortu, oszczędności paliwa i płynności jazdy. Jednak, jak każda technologia, mają swoje wady i wymagają odpowiedniego serwisu.

Jeśli Twój samochód jest wyposażony w skrzynię CVT lub rozważasz zakup takiego auta, pamiętaj o regularnych przeglądach. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub problemów, nie wahaj się z nami skonsultować. Prawidłowa obsługa pozwoli Ci cieszyć się zaletami CVT przez długie lata.